Το παραμύθι συγκινεί και αγγίζει από τα πανάρχαια χρόνια. Ενώ στην αρχή αποτελούσε είδος προφορικής ψυχαγωγίας για τα λαϊκά στρώματα της κοινωνίας, με τον καιρό πέρασε στους αστικούς κύκλους, όπου επίσημος αποδέκτης του κατέληξε να είναι το παιδικό κοινό.
Στα παραμύθια συναντάμε πλήθος από απίστευτα γεγονότα. Είναι ένα λαϊκό ή λογοτεχνικό αφηγηματικό έργο το οποίο βασίζεται σε φανταστικούς ήρωες και γεγονότα και ενσωματώνει το έθος, το οποίο μπορεί να εκφραστεί ρητά στο τέλος του ως αξιωματική αρχή. Είναι μία φανταστική προφορική διήγηση, που συνήθως αποτελείται από πολλά και διαδοχικά επεισόδια, τα λεγόμενα μοτίβα. Συγγενές του μύθου, που είναι μια αλληγορική διήγηση, που έχει στόχο την ηθική διδασκαλία, αλλά διαφοροποιημένο εννοιολογικά, το παραμύθι συνδέεται στενά με την λαϊκή παράδοση κάθε λαού. Διαφέρει και από την παράδοση καθώς αυτή αναφέρεται σε ένα συγκεκριμένο γεγονός ή πρόσωπο, ή τόπο, και ο λαός την πιστεύει ως αληθινή. Προσωποποιεί και εξατομικεύει διαφορετικά στοιχεία πέρα από τη λογική του χώρου και του χρόνου και επεκτείνεται αδιάκριτα από τον οργανικό στον ανόργανο κόσμο από τον άνθρωπο και τα ζώα στα δέντρα, τα λουλούδια, τις πέτρες, τα ρεύματα και τους ανέμους.
Η ανάγνωση παραμυθιών, διατηρώντας τον εκπαιδευτικό της χαρακτήρα, είναι μία διαδικασία άκρως ενδιαφέρουσα και διασκεδαστική για τα παιδιά. Έτσι πρέπει να το ζούμε. Ως διαδικασία χαλάρωσης και απόλαυσης και όχι ως υποχρέωση. Δε θα πρέπει να εντάσσεται ως προγραμματισμένη δραστηριότητα στην ημερήσια ρουτίνα. Δε χρειάζεται να διαβάζουμε στα παιδιά ένα παραμύθι που δεν τους αρέσει. Θα πρέπει να τα παροτρύνουμε να επιλέγουν μόνα τους, ακόμη κι αν επιλέγουν πολλές φορές το ίδιο παραμύθι. Κάθε φορά μαθαίνουν κάτι διαφορετικό. Μπορούμε να αλλάζουμε το τέλος ή να ζητάμε από τα παιδιά να δώσουν το δικό τους τέλος στο παραμύθι.
Η αφήγηση καλό είναι να γίνεται με τρόπο παραστατικό, θεατρικό, χρωματίζοντας ανάλογα τη φωνή, τις εκφράσεις και τις κινήσεις. Τα γεγονότα πρέπει να διαδέχονται το ένα το άλλο με τρόπο φυσικό σαν να παρακολουθεί κάποιος μια ταινία ή να ζει ένα όνειρο. Δε χρειάζονται επεξηγήσεις, κηρύγματα και ηθικά διδάγματα κατά την αφήγηση. Έτσι χάνεται ο συμβολισμός και η μαγεία. Τα παιδιά θα κλείσουν την «πόρτα» μεταξύ του φανταστικού του κόσμου και του πραγματικού και έτσι θα σταματήσει κάθε μεταφορά, κάθε πειραματισμός, κάθε προβολή, κάθε προσπάθεια μάθησης και καθρεφτίσματος των δύο κόσμων.
Μπορούμε να ζωντανέψουμε το παραμύθι παίζοντας κουκλοθέατρο ή ζητώντας από τα παιδιά να ζωγραφίσουν το θέμα ή να παίξουν το παραμύθι με τα παιχνίδια τους, να χορέψουν, να τραγουδήσουν, να ακούσουν μουσική ή και να παίξουν μουσική. Είναι σημαντικό να συμμετέχουν όλες οι αισθήσεις και να κινητοποιούνται όλοι οι τρόποι και τα μέσα επικοινωνίας, λεκτικά και μη λεκτικά- σωματικά. Όταν δραματοποιούμε το παραμύθι, θα πρέπει να αποφεύγουμε να καθοδηγούμε ή να δίνουμε εντολές στα παιδιά. Αντίθετα, θα πρέπει να τα αφήνουμε να καθορίζουν εκείνα την εξέλιξη. Το παραμύθι είναι ένα ασφαλές προστατευτικό πλαίσιο δοκιμών και πειραματισμών.
Δε θα πρέπει, τέλος, να αποφεύγουμε τους κακούς χαρακτήρες ή να αφαιρούμε τμήματα από το παραμύθι που φαίνονται τρομακτικά, καθώς παίζουν καταλυτικό ρόλο και εξυπηρετούν συγκεκριμένο σκοπό. Δίνουν τη δυνατότητα στα παιδιά να αφομοιώσουν πιο σύνθετες έννοιες, όπως το πένθος, η απώλεια, οι κοινωνικές διαφορές, οι ηθικές αξίες.
Στην ουσία, το παραμύθι δουλεύοντας σε ένα φανταστικό χώρο προετοιμάζει τα παιδιά για την πραγματική ζωή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου